ఇంటింటా రాజకీయం

ఎంతో ఉత్కంఠ రేకెత్తించిన గుజరాత్ ఎన్నికలు ముగిసాయి. బిజెపి చావు తప్పి కన్ను లొట్టబోయినట్టు గెలిచింది. కాంగ్రెస్ కుల నాయకులని ప్రోత్సహించి, హోరాహోరీ పోరాడినా అధికారానికి ఆమడ దూరంలోనే నిలిచిపోయింది. అయితే ఈ ఎన్నికలు ఒక విషయాన్ని మళ్ళీ ఋజువు చేసాయి. అదేమిటంటే వెనుకబడ్డ బిహార్, ఉత్తర్‌ప్రదేశ్ రాష్ట్రాలలోనైనా, అభివృద్ధి చెందిన గుజరాత్‌లోనైనా, మన దేశ రాజకీయాలలో కులం పాత్ర ఇప్పటికీ చాలా ఉంది. ఇప్పుడైతే గుజరాత్‌లో ఎన్నికలు ఇంత హోరాహోరీగా, ఉత్కంఠభరితంగా జరుగుతున్నాయి కాని, ఒకప్పుడు అంటే ఒక ఇరవయ్యేళ్ళ క్రితం చాలా ప్రశాంతంగా, అసలు ఎన్నికలు జరుగుతున్నాయో లేదో అన్నట్టుగా ఉండేవి.

“ఆప్ కా ఆంధ్ర మే ఘర్ ఘర్ మే రాజ్‌నీతి హై”
సుమారు ఇరవయ్యేళ్ళ క్రితం విజయవాడలో నవజీవన్ ఎక్స్‌ప్రెస్ ఎక్కిన కొద్దిసేపటి తరువాత ఒక గుజరాతీ సహప్రయాణికుడు నాతో అన్న మాట ఇది. అప్పుడు నేను గుజరాత్‌లో పనిచేసేవాడిని. ఆ సహప్రయాణికుడు గుజరాత్ నుండి తరచుగా ఆంధ్రప్రదేశ్ వచ్చి వ్యాపారం చేస్తాడట. అతను అన్న మాటలో నిజం ఉంది. మనం ప్రతీరోజు, ప్రతీచోట రాజకీయాల గురించి మాట్లాడుకుంటాము. సినిమాలానే రాజకీయం కూడ మన నిత్యజీవితంలో ఒక భాగం అయిపోయింది. మన తెలుగు రాష్ట్రాలలోనే కాదు, దేశంలోని చాలా రాష్ట్రాలలో ఈ జాఢ్యం ఉంది. నాకు తెలిసినంతవరకు దక్షిణాదిలో తమిళనాడు, ఉత్తరాదిలో యుపి, బీహార్‌లు, లెఫ్ట్ పార్టీల స్థావరాలు కేరళ, బెంగాల్‌లలో కూడ ఈ రాజకీయాల గొడవ ఎక్కువగా ఉంది. మిగిలిన రాష్ట్రాలలో నేను అంతగా చూడలేదు.
నేను గుజరాత్‌లో ఉన్నప్పుడు అక్కడ (1995 లో) అసెంబ్లీ ఎన్నికలు జరిగాయి. నేను జీవితంలో మొదటిసారి ఓటు వేసింది కూడ అప్పుడే. నేను ఉన్న ప్రాంతం ఒక చిన్న మున్సిపాలిటీ. మన ఊళ్ళతో పోలిస్తే అక్కడ ఎన్నికల ప్రచారం చాలా తక్కువ. ఏ విధమైన హడావిడి లేదు. బేనర్లు, జెండాలు కొద్దిగా ఉండేవి. గోడల మీద వ్రాయడం కూడ తక్కువే. అసలు ఎన్నికలు జరుగుతున్నాయో లేదో అన్నట్టుగా ప్రచారం ఉండేది. చాలా ప్రశాంతంగా ఎన్నికలు జరిగాయి. ఆ ఎన్నికల్లో గుజరాత్‌లో మొదటిసారి బిజెపి సొంతంగా అధికారంలోకి వచ్చింది. అప్పటినుండి ఇప్పటివరకూ బిజెపినే అధికారంలో ఉంది.

గుజరాత్ అప్పటికే అభివృద్ధి చెందిన రాష్ట్రం. పారిశ్రామికంగా దేశంలో అగ్ర స్థానం కోసం మహారాష్ట్రతో పోటీ పడేది. అప్పుడు నాకు ఏమి అనిపించిందంటే ఎక్కడ రాజకీయాలు తక్కువగా ఉంటాయో అక్కడ అభివృద్ధి ఎక్కువగా ఉంటుంది. ఒకే రాజకీయ వ్యవస్థలోనే ఉన్నా, వివిధ రాష్ట్రాలలో అభివృద్ధి ఎందుకు వేరు వేరుగా ఉందో, ప్రజలు, ప్రభుత్వం ఆలోచించాలి. వీలైనంతవరకు అంతరాలని సరిదిద్దాలి. ప్రతీ విషయాన్నీ రాజకీయం చెయ్యడాన్ని తగ్గించాలి. బ్యూరోక్రసీ, జుడిషియరీ స్వతంత్రంగా పనిచేసేలా స్వేఛ్చ ఇవ్వాలి. ఏ వ్యవస్థలోనైనా ప్రొఫెషనలిజం ఉంటేనే సరైన విజయం సాధించగలం. కాని మన దేశరాజకీయాలలో అది చాలా తక్కువ. ఒక వేళ ఎవరైనా ఆ దిశగా ప్రయత్నించినా, మన ఓటర్లు వాళ్ళని వెంటనే ఓడించేస్తారు.

మన దేశంలో అధికార వికేంద్రీకరణ పేరు చెప్పి వార్డు మెంబరు నుండి ప్రధానమంత్రి వరకు ఎన్నో వ్యవస్థలు, ఎన్నో పదవులు, ఎన్నో ఎన్నికలు. వీళ్ళంతా ఏమి చేస్తారో ఎవరికీ తెలియదు. వీళ్ళలో ఎంతమందికి అధికారాలు ఉన్నాయో, నిధులు ఉన్నాయో తెలియదు. అసలు ప్రపంచంలో మరే దేశంలోనైనా రాజకీయాల మీద ఆధారపడి మన దేశంలోలా ఇంతమంది బతుకుతున్నారా? అని నా అనుమానం! వీళ్ళలో చాలామంది పరాన్నజీవులు (parasites) కాదా? పైగా వీళ్ళలో చాలామంది అవినీతిపరులు, సహజవనరుల దోపిడీదార్లు. ప్రపంచంలో మరే దేశంలోనైనా ఇన్ని వ్యవస్థలు ఉన్నాయో, లేవో పరిశీలించాలి. అనవసరమైన వ్యవస్థలని తీసివేస్తే ప్రజలమీద భారం తగ్గుతుంది. ఇన్ని వ్యవస్థలూ, ఇంతమంది నాయకులూ మనలని పాలిస్తున్నా, స్వాతంత్రం వచ్చి 70 సంవత్సరాలు అయినా, మన ఇంకా అభివృద్ధి చెందుతున్న దేశంగానే ఉండిపోయాము. నా చిన్నప్పటినుండి ఇదే మాట వింటున్నాను, “మనది అభివృద్ధి చెందుతున్న దేశం” అని. ఇంకెన్నాళ్ళు మనం ఇలాగే ఉంటామో?

ప్రకటనలు

పెద్ద నోట్ల తద్దినం

సరిగ్గా ఇవ్వాల్టికి పెద్ద నోట్లు రద్దయి సంవత్సరం గడిచింది. ఈ సంవత్సరకాలంలో ఏమైనా అద్భుతాలు జరిగాయా అని పరిశీలిస్తే స్టాక్ మార్కెట్ సూచీలు పెరగడం, పెట్రోలియం ఉత్పత్తుల రేట్లు పెరగడం తప్ప ఇంకేమీ జరగలేదు. నోట్ల రద్దు అయిన కొన్ని నెలల వరకు, అసంఘటిత రంగంలో పనిచేస్తున్న వారందరూ చాలా ఇబ్బందులు పడ్డారు. వ్యవసాయరంగంలోని వారు కూడ అష్టకష్టాలు పడ్డారు. నిరుద్యోగ సమస్య అలాగే ఉంది. నిర్మాణ రంగం బాగా దెబ్బతింది.

నగరాల్లో ఉండే ఉద్యోగులకి నోట్ల అవసరం తక్కువే. కాని చిన్న చిన్న వ్యాపారస్తులకి, రోజువారీ ఆదాయం సంపాదించుకునేవారికి చేతిలో నోట్లు లేకపోతే చాలా కష్టం. ఇక గ్రామాలు, చిన్న పట్టణాల్లో వారి పరిస్థితి ఇంకా ఘోరం. సాధారణ పౌరులు గంటలకొద్దీ లైన్లలో నిలబడి నాలుగు వేలు, పది వేలు తీసుకోగలిగితే కొంతమంది కోటీశ్వరులు తమ కోట్లాది రూపాయలను సులభంగా మార్చుకోగలిగారు. అసలు 500, 1000 లాంటి పెద్ద నోట్లు రద్దు చెయ్యడమే ప్రభుత్వ ఉద్దేశం అయితే అంతకంటే పెద్దదైన 2000 నోటు ఎందుకు తెచ్చారో ఇప్పటివరకు చెప్పలేదు. అంతకంటే దారుణం ఏమిటంటే, ముద్రించబడిన 2000 నోట్లు ఎవరికి ఎన్ని ఇచ్చారో, అవన్నీ ఎక్కడికి చేరాయో లెక్క చెప్పలేదు. అసలు బ్యాంకుల వద్ద అయినా ఆ వివరాలు ఉన్నాయో లేదో తెలియదు. ఇప్పటికైనా 2000 నోట్లు ఎవరికి ఎన్ని ఇచ్చారో లెక్క తేల్చగలిగితే బోలెడంత నల్లధనం బయటికొస్తుంది.

ప్రభుత్వ ఉద్దేశం నల్లధనం వెలికితీయడమే అయితే, కేవలం 1000 నోటు ఒక్కటే రద్దు చేసి ఉంటే సరిపోయేది. 2000 నోటు ముద్రించే అవసరం ఉండేది కాదు. 500 నోట్లతో ప్రజల అవసరాలు చాలావరకు తీరేవి. 90 శాతం మందికి ఎటువంటి ఇబ్బందీ ఉండేది కాదు. అప్పుడు 1000 నోట్లు కేవలం బ్యాంకు అకౌంట్లలోనే జమ చెయ్యాలనే నిబంధన పెట్టి ఉంటే సగం నల్లధనం అయినా పట్టుబడటానికి ఆస్కారం ఉండేది. అలా కాకుండా రెండు నోట్లూ రద్దు చేసి, ఆ తరువాత సవాలక్ష మినహాయింపులు ఇచ్చి మొత్తం ఒక ప్రహసనంలా తయారు చేసారు. ఈ మొత్తం వ్యవహారం కొండని తవ్వి ఎలకను పట్టిన చందంగా మిగిలింది. వెనక్కి రావనుకున్న పాత నోట్లు కూడ బ్యాంకులకి చేరి లక్ష్యం దెబ్బతింది.

కేవలం పెద్ద నోట్ల రద్దు వలన అవినీతి అంతం అయిపోలేదు. ఇప్పటికీ ACB దాడులలో వందల కోట్ల రూపాయల విలువైన ఆస్తులు బయటపడుతున్నాయి. పది సంవత్సరాల UPA పాలనలో లక్షల కోట్ల అవినీతి జరిగింది. ఆ కేసులన్నీ ఇప్పటికీ తెమలలేదు. CBI, ED లాంటి సంస్థలు పెట్టిన కేసులు త్వరగా పరిష్కరించి, అవినీతిపరులకి శిక్ష పడేలా చేస్తే మిగిలినవాళ్ళకి భయం కలుగుతుంది. ఆ అవినీతి సొమ్మును ప్రభుత్వం స్వాధీనం చేసుకుంటే లక్షల కోట్ల ఆదాయం వస్తుంది.

భారతదేశం లాంటి పెద్ద దేశంలో, నూటపాతిక కోట్ల జనాభా కలిగిన దేశంలో ఏదైనా ముఖ్య నిర్ణయం తీసుకునే ముందు ఒకటికి పదిసార్లు ఆలోచించి, తగిన జాగ్రత్తలు తీసుకుని అప్పుడు నిర్ణయం తీసుకోవాలని ఆశిస్తాము. కాని ఈ నోట్ల రద్దు విషయంలో అటువంటి జాగ్రత్తలు తీసుకున్నట్టు కనిపించదు. ప్రపంచ చరిత్రలో ఇంతవరకూ ఏ దేశాధినేత అయినా, ఇన్ని కోట్ల ప్రజల జీవితాలని ప్రత్యక్షంగా ప్రభావితం చేసే నిర్ణయం ఎప్పుడైనా తీసుకున్నారా అని నా అనుమానం.

 

పుట్టింటికి దారేది?

టపా టైటిల్ చూసి ఇదేదో పవన్ కళ్యాణ్, త్రివిక్రంల కొత్త సినిమా పేరు అనుకుంటున్నారా? అదేమీ కాదు. ఇది నేను చదివిన ఒక కథకి సంబంధించిన టపా. ఆ కథ చదివాకా అసలు ఇలాంటి కథలు కూడ ఉంటాయా? అని ఆశ్చర్యపోయాను. ఇది కథ లాంటి నిజం. నిజానికి ఇది కథ కాదు, వ్యథ. మీరెవరైనా “వంశీకి నచ్చిన కథలు” పుస్తకం చదివి ఉంటే, ఈ కథ కూడ చదివి ఉంటారు. ఆ కథ పేరు “తెగిన పేగు” రచయిత పేరు పిశుపాటి ఉమామహేశం.

ఈ కథ కథాకాలానికి డెబ్బయి యేళ్ళ క్రితం అంటే ప్రస్తుతానికి బహుశా సుమారు ఒక శతాబ్దం క్రితం కేరళలో మొదలవుతుంది. అవి మన ఆంధ్రప్రాంతంలో కన్యాశుల్కం రోజులు. ఎక్కువ శుల్కం ఇచ్చుకోలేని పేదవాళ్ళు, కేరళ ప్రాంతంలో ఆడపిల్లలు ఎక్కువ కాబట్టి అక్కడనుండి పేద కుటుంబాల వధువులని తక్కువ ధరకే “కొని” తెచ్చుకునేవారు. అలా అయిదేళ్ళ ప్రాయంలో నూట అరవై రూపాయలకు అమ్ముడుపోయి వలస వచ్చిన ఒక డెబ్బయి అయిదేళ్ళ ముసలి తల్లి తాను చనిపోయేలోగా ఒక్కసారైనా తన పుట్టిన ప్రాంతానికి వెళ్ళి, తనవాళ్ళని కలవాలని ఆశపడుతుంది.

ఏదో దక్షిణదేశ యాత్రల సందర్భంగా కేరళ వైపు వెళ్ళే అవకాశం వచ్చిన కొడుకు, తల్లిని తీసుకుని అక్కడకు పయనమవుతాడు. కాని ఆ ముసలి తల్లికి తన ఊరు పేరు కాని, తల్లిదండ్రుల పేర్లు కాని సరిగ్గా గుర్తుండవు. వలస వచ్చిన తరువాత ఆమె తన గతాన్నంతా ఇంచుమించు మరిచి పోయి జీవిస్తుంటుంది. చిన్న వయసులోనే ఆమెని తీసుకుని వచ్చేసారు మరి. పాల్ఘాట్ దగ్గర ఏదో చిన్న ఊరని మాత్రమే ఆమెకు జ్ఞాపకం ఉంటుంది. అక్కడకు వెళ్ళాకా పరిసరప్రాంతాల ఊర్ల పేర్లన్నీ ఆమెకు చెపితే, తన ఊరు పేరు గుర్తుపడుతుంది. తీరా ఆ ఊరు వెళ్ళాకా, తన పుట్టిల్లు ఎక్కడో తెలియదు. ఏదో గుడి పక్కన ఇల్లని ఆమెకు లీలగా జ్ఞాపకం. అలా గుళ్ళన్నీ వెతికితే చివరికి ఆమె పుట్టిల్లు దొరుకుతుంది.

కాని ఆమె పుట్టింటి వద్ద ఆమెని గుర్తుపట్టేవాళ్ళు ఎవ్వరూ ఉండరు. ఆమె తల్లిదండ్రులు ఎప్పుడో చనిపోయారు. ఆమె అన్నదమ్ముల్లో ఒకడు తన కుటుంబంతో ఆ ఇంట్లో ఉంటాడు. వాళ్ళు ఇప్పటికీ పేదవాళ్ళుగానే ఉంటారు. ఆ ఇంట్లోని కొన్ని పరిసరాలని ఆమె గుర్తు తెచ్చుకుంటుంది. ఇంతలో ఊరిలో అందరికన్నా పెద్దవాడయిన ఒక ముసలాయన వచ్చి ఆమెని గుర్తు పడతాడు. ఆ అన్నాచెల్లెళ్ళని కలుపుతాడు. అది ఒక విచిత్రమైన బంధం. ఒక తల్లికి పుట్టారు. కాని అయిదేళ్ళకే విడిపోయారు. మళ్ళీ ఇన్నాళ్ళకి అనుకోకుండా కలిసారు. ఇప్పుడైనా మళ్ళీ కలిసి ఉండలేరు. బహుశా మరెప్పుడూ కలుసుకోరు. ఒకరి భాష ఒకరికి రాదు. ఆమె కొడుకు, ఇంగ్లీష్ వచ్చిన ఒక మళయాళీ, అన్నీ అనువదించి చెపుతుంటారు. ఆ ఇంట్లో ఒక కాఫి మాత్రం తాగి తల్లీకొడుకులు తిరుగు ప్రయాణమవుతారు.

నేను ఈ కథ చదివి చాల ఏళ్ళు అయ్యింది. అయితే ఇప్పుడు గుర్తుకురావడానికి ఒక కారణం ఉంది. అదేమిటంటే ఈ మధ్య టాటా స్కై లో కిడ్స్ మూవీ చానల్లో ఒక సినిమా చూసాను. దాని పేరు “గౌరు – జర్నీ ఆఫ్ కరేజ్”. ఈ సినిమా కథ కూడ ఇంచుమించు తెలుగు కథలానే ఉంటుంది.

ఈ సినిమాలో కూడ ఒక అవ్వ ఉంటుంది. ముసలి వయసులో చావుకు దగ్గరగా బతుకుతుంటుంది. వాళ్ళది రాజస్థాన్‌లోని గొర్రెలకాపర్ల కుటుంబం. ఆమె ఎప్పుడో తన చిన్నప్పుడు పెళ్ళయి వందల కిలోమిటర్ల దూరంలో ఉన్న అత్తింటికి వచ్చేస్తుంది. పరిస్థితి బాగోక మళ్ళీ పుట్టింటికి వెళ్ళే అవకాశం ఆమెకి రాదు. కాని ఎప్పటికయినా తన పుట్టింటికి వెళ్ళి తన అన్నను కలుసుకోవాలని ఆమె ఆశ. కాని అది పేదవాడయిన ఆమె కొడుకు వల్ల కాదు. అప్పులు తీర్చడం కోసం కొడుకు, కోడలు పట్నంలో పనిచెయ్యడానికి వెళ్ళిపోతారు.

ఆ ప్రాంతానికి అప్పుడు కరువు వస్తుంది. ఊరిలోని గొర్రెలకాపర్లందరూ తమ గ్రామం విడిచిపెట్టి తమ గొర్రెలతో కాస్తంత పచ్చగా ఉన్న ప్రాంతాలకి వలస వెళ్ళడానికి ప్రయాణమవుతారు. ఈ అవ్వ పదమూడేళ్ళ మనవడు గౌరు వాళ్ళ కుటుంబం గొర్రెలను తీసుకు వెళ్ళాలి. అవ్వ తన పదేళ్ళ మనవరాలితో ఊరిలోనే ఉండాలి.

కాని వాళ్ళు వెళ్ళబోయే ప్రాంతం తన అవ్వ పుట్టిల్లు ఉన్న “కంకడ్” గ్రామానికి దగ్గరలో ఉందని తెలుకున్న గౌరు తన బామ్మని ఎలాగైనా అక్కడకి తీసుకునివెళ్ళాలని నిర్ణయించుకుంటాడు. దానికి గ్రామపెద్ద ఒప్పుకోడు. అయినా ఆ మనవడు బామ్మకి ఒక గాడిద అంబారీ తయారుచేసి తన చెల్లెలితో వెనకాలే రమ్మని ప్రయాణమవుతాడు. దారిలో ఇది గమనించిన గ్రామపెద్ద ఒక రాత్రి వీళ్ళని ఒదిలేసి మిగతావాళ్ళతో వెళ్ళిపోతాడు. అయినా పట్టుదలతో గౌరు ఎడారికి అడ్డంపడి ఎన్నో కష్టాలను ఎదుర్కొంటూ, ఎన్నో మజిలీల తరువాత తన చెల్లెలితో సహా తన బామ్మని ఆమె అన్న దగ్గరకు చేరుస్తాడు.

“పాపం పసివాడు” సినిమాలోలా ఎన్ని కష్టాలు వచ్చినా ధైర్యంగా చిరునవ్వుతో ఎదుర్కొన్న ఆ చిన్నారిని చూస్తే నాకు “లగాన్” సినిమాలో అమీర్ ఖాన్ గుర్తొచ్చాడు. అంతకంటే బాగా చేసాడు. ఎక్కడా బోరు కొట్టని అద్భుతమైన సినిమా ఇది. ఒక విధంగా చెప్పాలంటే ఇది యువతరానికి స్పూర్తినిచ్చే సినిమా. వీలైతే మీరు కూడ తప్పక చూడండి.

ఈ సినిమా చూసిన తరువాత కొన్నేళ్ళ క్రితం చదివిన ఆ కథ గుర్తొచ్చింది. రెండూ ఒకలాంటి కథలే. నేపధ్యమే వేరు. ఇంచుమించు ఒక శతాబ్దం తరువాత కూడ ఆడవాళ్ళలో కొంతమంది పరిస్థితి అలాగే ఉంది. కన్యాశుల్కం కాలంలో అయినా, వరకట్నం రోజుల్లో అయినా నష్టపోయింది స్త్రీలే. ఈ సమస్యకి ఒక్కటే కారణం, స్త్రీలకి ఆర్థిక స్వాతంత్రం లేకపోవడం. ఈ ఇరవయ్యొకటో శతాబ్దంలో మాత్రం చాలామంది స్త్రీలు చదువుకుని ఉద్యోగాలు, వ్యాపారాలు చేస్తూ స్వతంత్రంగా బతుకుతున్నారు. భవిష్యత్తు ఇంకా బాగుంటుందని ఆశిద్దాము.