EVMలు అవసరం లేదు

భారతదేశంలో లోక్‌సభకు సార్వత్రిక ఎన్నికలు కొద్ది రోజుల్లో ప్రారంభం కానున్నాయి. ఈ సారి మొదటి సారిగా దేశంలోని అన్ని నియోజకవర్గాల్లో EVMలకు తోడుగా VVPATలు అమర్చబోతున్నారు. 2014 ఎన్నికల్లో మొత్తం దేశంలో కేవలం 8 లోక్‌సభ నియోజకవర్గాల్లోనే ఇవి అమర్చారు. ఈ VVPAT యంత్రాలలో మనం ఓటు వేసిన పార్టీ గుర్తు చిన్న కాగితంపై ముద్రింపబడి, బయటకు వచ్చి కొన్ని సెకన్లు మనకి కనపడి, తరువాత కింద ఉన్న డబ్బాలో పడిపోతుంది. ఈ కాగితాన్ని మన చూడగలం కాని, తాకలేము. ఎన్నికల లెక్కింపు సమయంలో random గా నియోజక వర్గానికి 1 VVPAT చొప్పున ఈ స్లిప్పులని లెక్కించి EVM లలో వచ్చిన ఓట్ల సంఖ్యలతో సరిపోల్చుతారు. సుప్రీంకోర్టు ఈ సంఖ్యని 1 నుంచి 5 కు పెంచాలని చెప్పింది. అంతకు ముందు ప్రతిపక్షపార్టీలు సగం VVPAT లని అయినా లెక్కించాలని సుప్రీంకోర్టుని కోరాయి. కాని అలా స్లిప్పులన్నీ లెక్కిస్తే ఎన్నో రోజుల సమయం పడుతుందని ఎన్నికల కమీషన్ ఒప్పుకోలేదు. అయినా ఈ స్లిప్పులని కౌంటింగ్ మెషీన్ల సాయంతో త్వరగా లెక్కించగలమా అని కమీషన్ ప్రయత్నిస్తే బాగుంటుంది.

అయితే బ్యాలెట్ పేపర్ పద్ధతి తీసివేసి ఈ యంత్రాలు ప్రవేశపెట్టినప్పటినుండి, ఈనాటి వరకు వీటిపై చాలా మంది ఎన్నో సందేహాలు, అనుమానాలు వ్యక్తపరిచారు. ఈ మెషీన్లని tampering చేసి గెలుస్తున్నారని అరోపిస్తున్నారు. కోర్టుల్లో కేసులు వేసారు. ముఖ్యంగా ఓడిపోయి ప్రతిపక్షంలో కూర్చున్న వాళ్ళందరూ, పార్టీలకు అతీతంగా ఈ యంత్రాల వాడకంపై అభ్యంతరం చెప్పారు. ఎన్నో అభివృద్ధి చెందిన దేశాల్లో ఉపయోగించని యంత్రాలు మనకు ఎందుకని ప్రశ్నిస్తున్నారు. బ్యాలెట్ పేపర్‌ని మించిన నమ్మకమైన వ్యవస్థ లేదని అంటున్నారు. వీటికి ఎప్పటికప్పుడు ఎన్నికల కమీషన్ జవాబు ఇచ్చుకుంటూ వస్తోంది. అయితే భారత్ లాంటి ప్రపంచంలోనే అతి పెద్ద ప్రజాస్వామ్య వ్యవస్థలో బ్యాలెట్ పేపర్లు ముద్రించి లెక్కపెట్టడం చాల శ్రమ, సమయం, ఖర్చుతో కూడుకున్న వ్యవహారం. అలా అని ఇంత పెద్ద ప్రజాస్వామ్య దేశంలో సందేహాస్పదమైన ఫలితాలతో (ఒక వేళ అనుమానం నిజమైతే) ప్రజాస్వామ్య వ్యవస్థని నడపలేము. అన్ని రకాల అనుమానాలకు అతీతమైన ఎన్నికల విధానాన్ని తీసుకురావాలి.

ఈ EVMలు మన దేశంలో సుమారు 20 సంవత్సరాల క్రితం ప్రయోగాత్మకంగా ప్రారంభమయ్యాయి. ఆ తరువాత దశల వారీగా దేశం మొత్తం పరిచయం చెయ్యబడ్డాయి. అయితే అప్పటికీ ఇప్పటికీ, నాకు తెలిసినంతవరకు VVPATలు జత చెయ్యడం మినహా పెద్దగా మార్పులు జరగలేదు. మన దేశంలో టచ్ స్క్రీన్ అంటే తెలియని రోజుల్లో ఉపయోగించిన యంత్రాలనే ఇప్పటికీ పెద్దగా మార్పులు లేకుండా ఉపయోగిస్తున్నాము. రెండు దశాబ్దాలకీ, ఇప్పటికీ టెక్నాలజీలో ఎన్నో మార్పులు వచ్చాయి, ఎంతో అభివృద్ధి జరిగింది. కొత్త టెక్నాలజీని వీలైనంతవరకూ ఉపయోగించుకోవడం మంచిదే కదా! అలా అని ఆన్ లైన్ ఓటింగ్ జరిపించమని నేను చెప్పను. దానిపై ఇంకా ఎన్నో అనుమానాలు, అపోహలు వస్తాయి.

ప్రస్తుతం మనం ATM లలో డబ్బులు తీసుకున్నప్పుడు మనకి transaction slip వస్తుంది. ఆ స్లిప్పులో మనం ఎంత డబ్బు డ్రా చేసామో, బేలన్స్ ఎంత ఉందో లాంటివి ప్రింట్ అయ్యి వస్తాయి. ఈ ATM లు అన్నీ టచ్ స్క్రీన్ పద్ధతిలోనే పని చేస్తున్నాయి. అలాగే విమానాశ్రయాల్లో బోర్డింగ్ పాస్ కూడ, కౌంటర్ వద్దకు వెళ్ళకుండానే ATM లాంటి యంత్రంలో మన వివరాలు ఇచ్చి ప్రింట్ చేసుకోవచ్చు. ఇలాంటి యంత్రాలు ఇప్పుడు రైల్వే స్టేషన్లలో కూడ ఏర్పాటు చేస్తున్నారు. ఇదే టెక్నాలజీని మనం ఎన్నికల వ్యవస్థలో ఎందుకు ఉపయోగించుకోకూడదు? ప్రతీ పోలింగ్ బూతులో ఒక మామూలు కంప్యూటర్, వీలైనంత పెద్ద టచ్ స్క్రీన్ మానిటర్, ఒక ప్రింటింగ్ మెషీన్, బ్యాలెట్ బాక్స్ పెట్టి ఎన్నికలని పారదర్శకంగా నిర్వహించవచ్చు. బ్యాలెట్ పేపర్లు, EVMలు, VVPAT లు అవసరం లేదు.

ఈ విధానంలో పోటీ చేస్తున్న అభ్యర్థుల సంఖ్యని బట్టి ఒకే టచ్ స్క్రీన్ మానిటర్ కాని, రెండు, మూడు మానిటర్లని కాని ఏర్పాటు చేసుకోవాలి. దీనికి ఒక మామూలు కంప్యూటర్ కనెక్ట్ చెయ్యాలి. ఈ కంప్యూటర్లో మోడెమ్, వైఫై, బ్లూటూత్ లాంటి నెట్‌వర్కింగ్ హార్ద్‌వేర్ లేకుండా చూసుకోవాలి. దానిని ప్రింటర్‌కి కలపాలి. పోలింగ్ సమయంలో ఓటరు టచ్ స్క్రీన్ మీద తను ఓటు వెయ్యదలుచుకున్న అభ్యర్థి గుర్తుని తాకితే, ఆ గుర్తు ఉన్న ఓటింగ్ స్లిప్ ప్రింటర్లో ప్రింట్ అయ్యి బయటికి వస్తుంది. ఓటర్ ఆ స్లిప్పుని స్వయంగా బ్యాలెట్ బాక్సులో వేస్తాడు.

ఓటింగ్ అయిపోయిన తరువాత బ్యాలెట్ బాక్సులు స్ట్రాంగ్ రూములో భద్రపరుస్తారు. కౌంటింగ్ సమయంలో ఆ స్లిప్పులని గుర్తుల వారిగా వేరు చేసి కట్టలు కడతారు. ఇది వరకు పోటీ చేస్తున్న అందరి అభ్యర్థుల వివరాలతో బ్యాలెట్ పేపర్ పెద్దదిగా ఉండేది కాబట్టి ఎక్కువ సమయం పట్టేది. కాని ఇప్పుడు స్లిప్పు చిన్నది కాబట్టి త్వరగా చెయ్యచ్చు. ఇదివరకు బ్యాలెట్ పేపర్ మీద ఓటర్లు ఓటు ముద్ర సరిగా వెయ్యకపోవడంవల్ల చాలా ఓట్లు చెల్లకుండా పోయేవి. ఇలా ప్రింటర్ నుండి బ్యాలెట్ పేపర్ ముద్రించి రావటం వల్ల చెల్లని ఓట్లు అనేవి ఉండవు. EVM లతో ఓటింగ్ నిర్వహించడంవల్ల ఏ పోలింగ్ బూతులో ఎవరికి ఎన్ని ఓట్లు పడ్డాయో తెలిసి, అక్కడ గెలిచిన లేదా ఓడిన అభ్యర్థులు ప్రజలని ఇబ్బంది పెడుతున్నారని కొన్ని ఆరోపణలు ఉన్నాయి. బ్యాలెట్ స్లిప్పులని కలిపేసి లెక్కిస్తే ఈ గొడవ కూడ ఉండదు. తరువాత వాటిని లెక్కించడానికి బాంకుల నుండి కౌంటింగ్ మెషీన్లని తెప్పిస్తే చాలా త్వరగా కౌంటింగ్ పూర్తి అవుతుంది. అవసరమైతే బ్యాలెట్ స్లిప్పులని కౌంటింగ్ యంత్రాలకి అనువైన సైజులో, మందంలో (అంటే సుమారు కొత్త పది రూపాయల నోటు సైజులో) తయారు చేసుకోవాలి. ఇలా చిన్న బ్యాలెట్ పేపర్లతో ఎన్నికలు నిర్వహిస్తే ఎవరికీ ఏ అనుమానం ఉండదు. ఎన్నికలు పారదర్శకంగా జరుగుతాయి. ప్రస్తుతం 185 మంది అభ్యర్థులు పోటీ చేస్తున్న నిజామాబాద్ నియోజకవర్గంలో కూడ ఈ విధానాన్ని ప్రయత్నించవచ్చును.

Note: నేనేమీ ఎన్నికల విషయాల్లో అథారిటీ కాదు కాని, ఒక సామాన్య పౌరుడిగా నా ఆలోచనలని పంచుకుంటున్నాను.

ప్రకటనలు

దశ వసంతాలు

సరిగ్గా ఇవ్వాళ్టికి 10 సంవత్సరాల క్రితం నా బ్లాగులో మొట్టమొదటి టపా ప్రచురించాను. అంటే నా బ్లాగు నేటికి దశ వసంతాలు పూర్తిచేసుకుంది. నిజానికి అంతకు కొన్ని నెలల ముందే బ్లాగు రిజిష్టర్ చేసాను. కాని బ్లాగుకి ఏ పేరు పెట్టాలా, ఏమి వ్రాయాలా అని ఆలోచించడంలోనే కొంత కాలం గడిచిపోయింది. నా ఆలోచనలని బ్లాగు ద్వారా ప్రపంచంతో పంచుకోవాలని నా ఉద్దేశం. “ఆలోచనా తరంగాలు” అనే బ్లాగు అప్పటికే ఉండడంతో నా బ్లాగుకి “ఆలోచనాస్త్రాలు” అని పేరు పెట్టుకున్నాను. 

నేను అంతకు ముందు తెలుగు పీపుల్.కాంలో కొన్ని వ్యాసాలు వ్రాసాను. అప్పటికి నాకు బ్లాగు అనేది ఒకటి ఉందని, తెలుగులో కూడ బ్లాగులు ఉన్నాయని తెలియదు. ఒకసారి నా మిత్రుడు ఇంటికి గృహప్రవేశానికి వెళ్ళినప్పుడు, అతని బంధువు కలిసాడు. ఆయన అమెరికా నుంచి వచ్చాడు. తాను తెలుగులో బ్లాగు వ్రాస్తున్నానని, చాలామంది NRI లు కూడ వ్రాస్తున్నారని చెప్పడంతో ఆ బ్లాగు “రేగొడియాలు” చదివి, నేను కూడ బ్లాగు మొదలుపెట్టాను. ఆ తరువాత ఆయన ఎందుకో వ్రాయడం మానేసారు. 

నాకు ఊహ తెలిసినప్పటినుంచి, నా ఆలోచనలు కొన్నిటిని ఏదైనా పాత డైరీలో వ్రాసుకోవటం నాకు అలవాటు. బ్లాగు మొదలుపెట్టాకా, మొదటి టపా ఏమి వ్రాయాలా అని అలోచిస్తే నా డైరీలో ఎప్పుడో వ్రాసుకున్న కొన్ని వాక్యాలు గుర్తొచ్చి, వాటినే ఒక చిన్న వ్యాసంలా చేసి “ఆరంభం” అన్న శీర్షికతో పోస్టు చేసాను. ఆ పోస్టుని పెద్దగా ఎవరూ చదవలేదు కాని, తరువాత వ్రాసిన “తిరుమల” పోస్టుని చాలామంది చదివి కామెంట్ పెట్టారు. 

ఇక అప్పటి నుంచి తరచు టపాలు వ్రాయడం, ఇతరుల టపాలు చదివి కామెంట్లు వ్రాయడం నా హాబి అయిపోయింది. అప్పట్లో చాలామంది బ్లాగర్లు ఎంతో ఉత్సాహంగా టపాలు, కామెంట్లు వ్రాసేవారు. రాను రాను చాలామంది బ్లాగులు విడిచి ఇతర సోషల్ మీడియాలలోకి వెళ్ళిపోయారు. అయినా నా ఉద్దేశంలో ఫేస్‌బుక్, వాట్సప్‌లలో వ్రాసేది క్షణికం. కాని బ్లాగుల్లో వ్రాసేది చాలా కాలం ఉంటుంది. 

ఈ పదేళ్ళ బ్లాగు జీవితంలో నేను వ్రాసింది కేవలం 100కు పైగా టపాలు మాత్రమే. అంటే సగటున నెలకి ఒక్కటికంటే తక్కువే! ఇంకా ఎన్నో సార్లు వ్రాయాలనుకున్నా, సమయం, సందర్భం సరిగా కుదరక, పని ఒత్తిడి వల్లా వ్రాయలేదు. కొంత బద్ధకం అని కూడ ఒప్పుకోక తప్పదు. అలా వీలు కానప్పుడు కామెంట్ల రూపంలో నా అభిప్రాయం వ్రాస్తూనే ఉన్నాను.

ఈ పదేళ్ళలో ఎంతో మంది బ్లాగర్లు మంచి మిత్రులయ్యారు. కొద్దిమంది నా అభిప్రాయాలతో వ్యతిరేఖించినా, శత్రువులు ఎవ్వరూ అవ్వలేదు. అతిగా వాదించేవాళ్ళకి కాస్త దూరంగా ఉండడంవల్ల నాకు పెద్దగా చేదు అనుభవాలు ఎదురవ్వలేదు. అయితే అన్ని రకాల వ్రాతలు చదవడం వల్ల ఎవరు ఎలా ఆలోచిస్తారో అన్న విషయం అర్థమయ్యింది. నా ఆలోచనా పరిధి విస్తృతమయింది. నా బ్లాగు వ్యాసంగంలో తోడ్పడిన వాళ్ళందరికీ కృతజ్ఞతలు చెప్పాలంటే చాలా మంది గురించి చెప్పాలి కాబట్టి, బ్లాగ్ మిత్రులు అందరికీ సింపుల్‌గా ధన్యవాదాలు తెలియచేసుకుంటున్నాను. వీలైనంతవరకు బ్లాగులో వ్రాస్తూనే ఉంటాను.

విధి విలాసం

ఆదివారం మధ్యాహ్నం. భోజనం చేసి కాస్త విశ్రమిద్దామని, మంచం మీద పడుకుని దినపత్రిక అనుబంధం అందుకున్నాను. ఒక్కో పేజి చదువుతుండగా, ఒక పేజీలోని చిత్రం దగ్గర ఆగిపోయాను. ఆ ఫొటోలోని వ్యక్తిని ఎప్పుడో, ఎక్కడో చూసినట్లు అనిపించి ఆ వ్యాసం చదవడం మొదలు పెట్టాను. అది ఒక సమాజసేవకి సంబంధించిన విషయం. ఒక ధనవంతుడు మానసికంగా సరిగా ఎదగని బాలల సేవ కోసం పెట్టిన ఒక ఆశ్రమం గురించిన వార్త అది. ఎంతోమంది ఎన్నో విధాలుగా సమాజ సేవ చేస్తున్నా, దేశంలో అభాగ్యులు మాత్రం తగ్గటంలేదు. అయినా ఎన్నో ఎన్‌జీవోలు, ఎంతోమంది దానకర్ణులు సహాయం చేస్తుంటే, ప్రభుత్వం, ప్రభుత్వ పథకాలు ఏమి చేస్తున్నట్టో?

ఆ ధనవంతుడి కొడుకు మానసికంగా సరిగా ఎదగకపోవడంవలన ఆ బాధని అర్థం చేసుకున్న కుటుంబ సభ్యులు అలాంటి సమస్యలున్న పేద పిల్లల కోసం ఆశ్రయం, వైద్యం కల్పించటానికి ఒక ఆశ్రమం లాంటిది ఏర్పాటు చేసారన్నది, ఆ వార్త సారాంశం. అయితే ఆ ధనవంతుడిని నేను ఎక్కడో చూసినట్టు ఉంది. ఫొటో పరిశీలనగా చూసి, కొంత సేపు ఆలోచించిన తరువాత గుర్తొచ్చింది, అతడిని నేను సుమారు పాతికేళ్ళ క్రితం చూసానని. ఒక్కసారి మనసు పాతికేళ్ళ నాటి జ్ఞాపకాలని తట్టిలేపింది.

అవి నేను ఇంజనీరింగ్ పూర్తి చేసి జాబ్ కోసం ప్రయత్నిస్తున్న రోజులు. అప్పుడు ఇప్పటిలా కేంపస్ ప్లేస్‌మెంట్లు లేవు. హైదరాబాదులో అయితే ఏదైనా ప్రైవేట్ జాబ్ దొరుకుతుందని ఒక స్నేహితుడి గదికి వచ్చి, ఉద్యోగప్రయత్నాలు మొదలు పెట్టాను. కొన్నాళ్ళకి ఒక కాంట్రాక్టరు దగ్గర చిన్న ఉద్యోగం దొరికింది. ఆ కాంట్రాక్టరు నగరానికి దూరంగా ఒక బ్రిడ్జి నిర్మిస్తున్నాడు. అక్కడే సైటు ఇంజనీరుగా నా ఉద్యోగం. నాతోపాటు ఒక లోకల్ కుర్రాడు కూడ ఆ కాంట్రాక్టరు వద్ద చేరాడు. రోజూ పొద్దున్నే బయలుదేరితే రెండు గంటల బస్సు ప్రయాణం తరువాత బ్రిడ్జి సైటుకి చేరేవాళ్ళం. అక్కడ తినడానికి కూడ ఏమీ దొరికేది కాదు. మధ్యాహ్నం భోజనానికి రెండు కిలోమీటర్లు నడవాల్సివచ్చేది. అయినా కొన్నాళ్ళు పనిచేస్తే అనుభవం వస్తుందని భరించేవాళ్ళం.

ఆ కాంట్రాక్టరు మిగతా వర్క్ సైట్లు కూడ చూసుకుంటూ, రోజుకి రెండు మూడు గంటలు ఈ సైటులో ఉండి, డిపార్ట్‌మెంట్ ఇంజనీరుతోనే మొత్తం వర్క్ మేనేజ్ చేసేవాడు. ఆ డిపార్ట్‌మెంట్ ఇంజనీరు ఆఫీసు పనులు చూసుకుంటూనే, కాంట్రాక్టరు పనులు కూడ సొంత పనులులాగే చేసి పెట్టేవాడు. బహుశా కాంట్రాక్టరు ఆయనకి ఆఫీసు జీతానికి తగ్గ పారితోషికం ఇచ్చేవాడనుకుంటాను. మేము కూడ రోజూ ఉదయాన్నే ఆ డిపార్ట్‌మెంట్ ఇంజనీరుకే రిపోర్ట్ చేసేవాళ్ళం.

కొద్ది రోజులకి బ్రిడ్జి స్లాబు కాంక్రీటు వెయ్యాల్సిన సమయం వచ్చింది. కాంట్రాక్టరు కూడ సైటు దగ్గరే ఎక్కువగా ఉండి కాంక్రీటు వెయ్యడానికి కావాల్సిన ఏర్పాట్లు అన్నీ చూస్తుండేవాడు. కాంక్రీటు కలపడానికి, స్లాబు మీద పొయ్యడానికి ఎక్కువమంది పనివాళ్ళు కావాలి. అందుకోసం పాలమూరు కార్మికులని రప్పించాడు. వాళ్ళు కాంక్రీటు పోసే రోజు ఉదయమే పిల్లాపాపలతో సహా సైటుకి వచ్చేసారు. ఎన్ని కుటుంబాలో తెలియదు కాని, సుమారు యాభయిమంది ఉంటారు. అక్కడే అన్నం వండుకోవడం, తినడం, పని చెయ్యడం వాళ్ళకి అలవాటు. నేను పాలమూరు లేబర్‌ని చూడడం అదే మొదటిసారి కాని తరువాత దేశంలోని అనేక రాష్ట్రాలలో వాళ్ళు పని చెయ్యడం చూసాను.

స్లాబు కాంక్రీటు వెయ్యడానికి ముందు డిపార్ట్‌మెంట్ నుండి పెద్ద ఇంజనీరు వచ్చి తనిఖీ చెయ్యాలి. షట్టరింగు, స్టీల్ రాడ్లు అన్నీ సరిగా ఉన్నాయో లేదో చెక్ చేసి కాంక్రీటు చెయ్యడానికి పర్మిషన్ ఇవ్వాలి. ఇదంతా అయ్యేటప్పటికి మధ్యాహ్నం దాటిపోయింది. అప్పటికే లేటు అయిపోతోందని, ఇలా అయితే పని పూర్తయ్యేటప్పటికి అర్థరాత్రి అయిపోతుందని కార్మికులు సణగడం మొదలుపెట్టారు. కాంట్రాక్టరు వాళ్ళకేదో సర్దిచెప్పి కాంక్రీటు పని ప్రారంభించాడు. తరువాత పని చకచకా సాగి, పూర్తయ్యేటప్పటికి అర్థరాత్రి దాటింది.

ఇక అప్పుడు మొదలయ్యింది గొడవ. పని బాగా ఆలస్యమయ్యింది కాబట్టి, ఎక్కువ డబ్బులు ఇవ్వాలని కార్మికులు, ముందే మాట్లాడుకున్న మొత్తానికంటే ఒక్క రూపాయి కూడ ఎక్కువ ఇవ్వనని కాంట్రాక్టరు వాదించుకోవడం మొదలుపెట్టారు. ఎక్కువ ఇస్తానని ఒప్పుకొన్నాకే మధ్యాహ్నం అయినా, పని మొదలెట్టామని కార్మికులు, నేనలా ఏమీ ఒప్పుకోలేదని కాంట్రాక్టరు గొడవపడ్డారు. గొడవ పెరిగి ఒకళ్ళనొకళ్ళు బూతులు తిట్టుకోవడం వరకూ వెళ్ళింది. చివరకు వాళ్ళడిగిన దానికన్నా చాలా తక్కువ మొత్తం ఇచ్చి బూతులు తిడుతూ సైటు నుండి వాళ్ళని వెళ్ళగొట్టాడు, కాంట్రాక్టరు. రోజూ సైటుకి బెంజ్ కారులో వచ్చే కోటీశ్వరుడు ఆ కాంట్రాక్టరు. పని ఆలస్యమయితే ఓవర్‌టైం అడగడం కార్మికుల హక్కు. కాని వాళ్ళు అసంఘటిత రంగంలో ఉన్నారు. ఎదురుగా ఉన్నది బాగా డబ్బు, పరపతి ఉన్నవాడు. నోరు తప్ప మరే ఆయుధం లేని సామాన్యులు వాళ్ళు. ఆ ఆయుధాన్నీ కూడ ఉపయోగించారు. కాని ఫలితం లేకపోయింది. కాంట్రాక్టరుని తిట్టుకుంటూ వాళ్ళు సైటు విడిచి వెళ్ళిపోయారు.

ఆ మర్నాడు నేను అక్కడ ఉద్యోగం వదిలి వచ్చేసాను. అక్కడ పనిచేస్తే నేను నేర్చుకునేదేమీ ఉండదనిపించింది. భవిష్యత్తులో నేను కూడ కాంట్రాక్టరులానే పనిచెయ్యల్సిరావచ్చు. అక్కడ ఉన్న కొద్ది రోజులకి వచ్చే జీతం కోసం కాంట్రాక్టరుని అడగమని నాతో పాటు జాయిన్ అయిన ఇంజనీరు అన్నాడు. కాని నాకు అడగాలనిపించలేదు. ఎందుకంటే నేను అక్కడ నేర్చుకున్నదేమీ లేదు, చేసిందీ ఏమీ లేదు, నిలబడి చూడడం తప్ప. అతను ఆ కార్మికులని తిట్టినట్టే నన్నుకూడ తిట్టి ఒక రూపాయి కూడ ఇవ్వకుండా పంపించవచ్చు. ఆ కాస్త మొత్తం కోసం అతనితో గొడవ పడడం నాకు ఇష్టం లేదు. పైగా నా మొదటి జీతం అంటే నాకు చాలా గౌరవం ఉంది. దానిని అలాంటి వ్యక్తి నుండి తీసుకోవడం నాకిష్టం లేదు. ఆ తరువాత కొన్నాళ్ళకి నాకు ఒక మంచి నిర్మాణ సంస్థలో ఉద్యోగం వచ్చింది. ఆ సంస్థతో దేశంలోని అనేక రాష్ట్రాలు తిరిగి చాలా ప్రాజెక్టులలో పని చేసాను. పాలమూరు కార్మికులతో ఇతర రాష్ట్రాలలో కూడ పని చేసాను. ఒకసారి గుజరాత్‌లో పని చేస్తున్నప్పుడు నన్ను వాళ్ళలోని ఒక యువకుడు అడిగాడు – సారూ, ఇదేమి దేశం? అని. అంత అమాయకులు వాళ్ళు.

అలా ఎంతోమంది పేద కార్మికులనీ, ప్రభుత్వ శాఖలని మోసం చేసి అతను మరిన్ని కోట్లు సంపాదించి ఉంటాడు. అతనే ఈ రోజు పత్రికలో నేను చూసిన వ్యక్తి. మీడియాలో ఎవరి గురించైనా గొప్పగానే చెప్తారు కాని, ఆ వ్యక్తుల నిజస్వరూపం గురించి ఏమీ చెప్పరు. ఆ కాంట్రాక్టరుకి ఎంతమంది కార్మికుల ఉసురు తగిలిందో కాని, ఎన్ని కోట్లు ఉన్నా కన్నకొడుకు ఆరోగ్యాన్ని కొనలేకపోయాడు. మరి తరువాత ఎప్పుడు పశ్చాత్తాపం కలిగిందో ఏమో, పేదవాళ్ళ కోసం ఆశ్రమాన్ని నిర్మించాడట. విధి విలాసం అంటే ఇదేనేమో!