అనగనగా ఒక ఊరిలో ఒక వ్యక్తి ఉన్నాడు. అతను తన కుటుంబంతో తన సొంత ఇంటిలో ఉంటున్నాడు. ప్రభుత్వం అతను ఉంటున్న రోడ్డు వెడల్పు చెయ్యాలనుకుంది. ఆ రోడ్డు వైడనింగ్‌లో అతని ఇల్లు పూర్తిగా కొట్టేసారు. ప్రభుత్వం అతనికి పరిహారంగా వేరొక చోట స్థలం ఇచ్చింది. అలాగే ప్రభుత్వ ఖర్చుతో అతనికి ఇల్లు కట్టిస్తామని హామీ ఇచ్చింది. అయితే ప్రభుత్వానికి ఇతనికి ఇల్లు కట్టి పెట్టడంతో పాటు ఇంకా ఎన్నో ముఖ్యమైన పనులు ఉంటాయి కాబట్టి ఆ ఇల్లు కట్టడం ఆలస్యం అయ్యింది. అప్పటికి అతను అద్దె ఇంటిలో కాలక్షేపం చేస్తున్నాడు. ఆ వ్యక్తి ఇలా కాదని, తన ఇల్లు తానే కట్టుకుంటానని, ప్రభుత్వం ఇంటి నిర్మాణ ఖర్చు అంచనా ప్రకారం డబ్బు ఇప్పిస్తే చాలని అర్జీ పెట్టుకున్నాడు. మొత్తానికి ఆ ప్రతిపాదనకి ప్రభుత్వం ఒప్పుకుంది. వెంటనే అతను నిర్మాణ పని మొదలుపెట్టాడు. ప్రభుత్వం డబ్బు కొంత ఆలస్యంగా ఇచ్చినా, అప్పు తెచ్చో, భార్య నగలు అమ్మో తన ఇంటి నిర్మాణం త్వరగా పూర్తి చేసుకున్నాడు. ఇప్పుడు అతను తన స్వంత ఇంటిలో కుటుంబ సభ్యులతో హాయిగా ఉంటున్నాడు.
ఇప్పుడు చెప్పండి. ఆ వ్యక్తి ప్రభుత్వంతో చేసుకున్న ఒప్పందం మంచి డీల్ కాదని ఎవరైనా అనగలరా? ఆ ఇల్లు అతనికి చాలా అవసరం. ఇంకా చెప్పాలంటే అతని జీవన్మరణ సమస్య. ప్రభుత్వం తనకి ఉన్న మిగతా పనులతోపాటు తీరికగా అతని ఇల్లు ఎన్నో యేళ్ళ తరువాత నిర్మించి ఇస్తే అతని పరిస్థితి ఏమిటి? కొన్నాళ్ళకి ప్రభుత్వమో, విధానాలో, నిబంధనలో మారిపోతే అతనికి న్యాయం జరుగుతుందా?
మన రాష్ట్రంలోని పోలవరం ప్రాజెక్టు కూడ అంతే! కేంద్రప్రభుత్వం ముంపు మండలాలని ఆంధ్రప్రదేశ్‌లో కలుపుతూ మంచి పని చేసింది. విభజన చట్టం ప్రకారం పోలవరం ప్రాజెక్టుని జాతీయ ప్రాజెక్టుగా ప్రకటించి దానిని కేంద్రమే నిర్మించాలని నిర్ణయించారు. కాని ఆ ప్రాజెక్టు అవసరం కేంద్రానికంటే రాష్ట్రానికే ఎక్కువ. ఎన్నో దశాబ్దాలు జాప్యమయిన ఆ ప్రాజెక్టు ఇప్పుడు పూర్తి చేసుకునే అవకాశం వచ్చింది. ఆ అవకాశం వదులుకుంటే మళ్ళీ వస్తుందో, రాదో తెలియదు. ఇప్పుడు కేంద్రం వెంటనే బిల్లులు చెల్లించకపోయినా, రాష్ట్రప్రభుత్వం సొంత డబ్బుతోనో, అప్పు తెచ్చో నిర్మాణం పూర్తి చేసుకుంటే ప్రాజెక్టు వలన వచ్చే ఫలితాలు, లాభాలు త్వరగా మనం పొందగలము. కేంద్రప్రభుత్వం ఇవ్వాళ కాకపోయినా, రేపైనా ఖర్చు పెట్టిన డబ్బు ఇస్తుంది. కాని గడిచిపోయిన కాలం తిరిగి రాదు. ఇప్పుడు కనుక మనం పోలవరం పూర్తి చేసుకోలేకపోతే భవిష్యత్తు తరాలు మనలని క్షమించవు.
కేంద్రప్రభుత్వం విభజన చట్టం ప్రకారం మన రాష్ట్రానికి విద్యా సంస్థలు, ఇతర సంస్థలు మంజూరు చేసింది. కొన్ని సంస్థలు తాత్కాలిక భవనాలలో, ఇతర సంస్థల ఆవరణలలో పని చేస్తున్నాయి. కొన్ని సంస్థలకి శంఖుస్థాపన జరిగినా నిర్మాణం ఇంకా మొదలు అవ్వలేదు. కొన్నింటి నిర్మాణం మందకొడిగా సాగుతోంది. చాలా సంస్థలకి ఇంతవరకు నిధులే సరిగా కేటాయించలేదు. ఆ సంస్థల నిర్మాణం ఎప్పుడు పూర్తవుతుందో ఎవరూ చెప్పలేరు. దుగ్గరాజుపట్నం పోర్టు, కడప ఉక్కు ఫాక్టరీ లాంటివి ఎక్కడ వేసిన గొంగళి అక్కడే అన్నట్టు ఉన్నాయి. అలాంటప్పుడు మన రాష్ట్రానికి జీవనాడి అయిన పోలవరం ప్రాజెక్టుని కూడ కేంద్రానికి అప్పగించేసి చేతులు కడిగేసుకోవాలా? అలా చేస్తే ఆ ప్రాజెక్టు కొన్ని దశాబ్దాలైనా పూర్తవదు. రాష్ట్రప్రభుత్వం ప్రతిష్టాత్మకంగా తీసుకుని ప్రాజెక్టుని నిర్మిస్తోంది కాబట్టే ఈ మాత్రం పురోగతి అయినా కనిపిస్తోంది. లేకపోతే మిగతా హామీల లాగే పోలవరం కూడ కలవరం అయ్యేది.
ఇక చాలామంది చేస్తున్న ఆరోపణ ఏమిటంటే, రాష్ట్రప్రభుత్వం లంచాల కోసమే ఈ ప్రాజెక్టుని తన చేతులలోకి తీసుకుంది అని. అసలు మనదేశంలో అవినీతి లేనిది ఎక్కడ? గత కాంగ్రెసు ప్రభుత్వం చేపట్టిన జలయజ్ఞం ప్రాజెక్టులు ధనయజ్ఞం కోసమే అని అందరికీ తెలుసు. సులభంగా చేసేయగలిగిన కాలువలు మాత్రం తవ్వి, అసలయిన నిర్మాణాలు (structures) చెయ్యకుండా ప్రాజెక్టులు మధ్యలో వదిలేసారు. మీ ఇంట్లో ఎవరైనా పెద్దవాళ్ళు ఉంటే అడిగి చూడండి, గతంలో నాగార్జునసాగర్ ప్రాజెక్టులో జరిగిన అవినీతి గురించి కథలు కథలుగా చెప్తారు. ప్రతిపక్షాలు పనిగట్టుకుని విమర్శలు చెయ్యడాన్ని అర్థం చేసుకోవచ్చు కాని, ప్రజలు కూడ పని లేక పస లేని మాటలు మాట్లాడడం బాగోదు. పోలవరం మన రాష్ట్రానికి వరం. అర్థం చేసుకోండి, అడ్డు పడకండి. ఈ విషయంలో రాష్ట్రప్రభుత్వానికి మద్దతు ఇవ్వండి.
హోదా (వృధా) పోరాటం
ప్రస్తుతం ఆంధ్రప్రదేశ్‌లో ప్రత్యేక హోదా కోసం పోరాటం ఉధృతంగా నడుస్తోంది. ఆ పార్టీ, ఈ పార్టీ అనే తేడా లేకుండా, అన్ని పార్టీలు ఇంచుమించు విడివిడిగా, కొన్ని కలిసి దీక్షలు, నిరసనలు, రాజీనామాలతో ఉద్యమాలు చేస్తున్నాయి. పార్టీలతోపాటు ఇతర సంస్థలు కూడ యధాశక్తీ ప్రత్యేక హోదా కోసం ప్రయత్నిస్తున్నాయి. అయితే ప్రత్యేక హోదా ఇవ్వడం కుదరదని కేంద్రప్రభుత్వం తెగేసి చెప్పిన తరువాత కూడ రాష్ట్రంలోని పార్టీలు పోరాటాలు, ఉద్యమాలు చెయ్యడం అంటే స్వార్థప్రయోజనాల కోసం ప్రజలని మభ్యపట్టడం తప్ప ఇంకేమీ కాదు. ఎన్నికలు ఇంకో సంవత్సరం ఉందనగా అన్ని పార్టీలూ తమ పార్టీల ప్రయోజనాల కోసమే ఇదంతా చేస్తున్నాయి తప్ప ప్రత్యేక హోదా వస్తుందని నమ్మకంతో కాదు. కేంద్రానికి హోదా ఇచ్చే ఉద్దేశం ఉంటే ఇప్పటికే ఇచ్చేది. ఇప్పుడు వీళ్ళ పోరాటాలు, దీక్షలు, రాజీనామాలు చూసి భయపడి హోదా ఇచ్చేస్తుందనుకోవడం భ్రమ మాత్రమే. ఒక వేళ కేంద్రానికి సద్బుద్ధి కలిగి ప్రత్యేక హోదా ఇచ్చినా, పక్క రాష్ట్రాలు, ఉత్తరాదిలోని పేద రాష్ట్రాలు ఊరుకోవు.
నాలుగేళ్ళక్రితం ఇలాగే రాష్ట్ర విభజనకి వ్యతిరేఖంగా అందరూ సమైక్య ఉద్యమం చేసారు. కాని విభజన ఆగలేదు. జాతీయపార్టీలు రెండూ కూడబలుక్కుని విభజన చేసేసాయి. పార్టీలు, సంఘాలు, ప్రజలూ అంతా విభజన వద్దే వద్దని ఉద్యమం చేసారు కాని, ఒక వేళ విభజన అనివార్యమయితే మన రాష్ట్రానికి ఏమి కావాలని ఎవ్వరూ అడగలేదు. ఎవరైనా ఒకరిద్దరు ప్రాక్టికల్‌గా ఆలోచించి అడగాలని ప్రయత్నించినా వాళ్ళని సమైక్యద్రోహులుగా చిత్రించి నోరు నొక్కేసారు కాని వాస్తవాన్ని అర్థం చేసుకోలేదు. 1984 లో వచ్చిన “ఛాలెంజ్” సినిమా క్లైమాక్స్‌లో చిరంజీవి రావుగోపాలరావుతో ఇలా అంటాడు. “నువ్వు ఓడిపోతే నీ కూతురిని నాకు ఇచ్చి పెళ్ళి చేస్తానని పందెం కాసావు కాని, నేను ఓడిపోతే, నీకు ఏమి ఇవ్వాలో అడగనంత పొగరు నీది” అని. ఇలాంటి పొగరుతోనే సీమాంధ్ర నాయకులు తెలంగాణా రాదని, రానివ్వమని ఉత్తర కుమారుల్లా ప్రగల్భాలు పలికారే కాని, ఒక వేళ తెలంగాణా ఇస్తే ఎలా ఇవ్వాలని కాని, సీమాంధ్రకి ఎలా న్యాయం చెయ్యాలని కాని ఎప్పుడూ మాట్లాడలేదు. దాని ఫలితమే ఇప్పుడు ఆంధ్రప్రదేశ్ అనుభవిస్తున్న కష్టాలు. అప్పుడే అన్ని విషయాలు మాట్లాడి పద్ధతిగా విభజన చట్టం చేయించి ఉంటే, ఇప్పుడు ఎవ్వరి దయాదాక్షిణ్యాల మీద ఆధారపడవలసిన పరిస్థితి వచ్చేది కాదు.
2014 ఎన్నికలలో బిజెపికి సొంతంగా మెజారిటీ వచ్చినప్పుడు ఆంధ్రప్రదేశ్‌కి దురదృష్టం మళ్ళీ మొదలయ్యింది. బిజెపికి టిడిపి మీద ఆధారపడే పరిస్థితి ఉండి ఉంటే కేంద్రప్రభుత్వం రాష్ట్రానికి ఎంతో కొంత సాయం చెయ్యవలసిన అగత్యం ఉండేది. అయినా కేంద్రంలో ప్రభుత్వం ఏర్పాటయిన కొత్తలో రాష్ట్రానికి మంచి సహకారమే ఇచ్చింది. పోలవరం ప్రాజెక్టు ముంపు మండలాలు ఆంధ్రప్రదేశ్‌లో కలపడం వల్లే ఆ ప్రాజెక్టులో ఈ మాత్రమయినా ప్రోగ్రెస్ ఉంది. అలాగే హుద్‌హుద్ తుఫాను సమయంలో కూడ స్వయంగా ప్రధానమంత్రి వచ్చి సహాయం చేసారు. రాష్ట్రానికి రావలసిన విద్యాసంస్థలు మంజూరు చేసారు. (అందులో కొన్ని మిగతా రాష్ట్రాలతో పాటు వచ్చినవే కాని, ప్రత్యేకంగా ఆంధ్రప్రదేశ్‌కి ఇచ్చినవి కావు.) కాని ఆ తరువాత బిజెపి ఉత్తరాది రాష్ట్రాల ఎన్నికలలో వరుసగా విజయాలు సాధించడంతో ఆ పార్టీ ధోరణిలో మార్పు వచ్చింది. బహుశా సొంతంగా అర డజను సీట్లు కూడ గెలుచుకోలేని రాష్ట్రానికి ఎందుకు ఇంత సహాయం చెయ్యాలని అనుకుని ఉంటారు. అప్పటినుండి మన రాష్ట్రంపై కేంద్రానికి నిర్లక్ష్యం మొదలయ్యింది. పైగా కేంద్రంలో అధికారంలో ఉన్నది ఇదివరకు సంకీర్ణ ప్రభుత్వాన్ని సమర్ధంగా నడిపించిన రాజనీతిజ్ఞుడు వాజ్‌పేయి కాదు. వరుసగా ఎన్నికలు గెలవడమే లక్ష్యంగా పనిచేస్తున్న మోదీ, షాలు.
ఇప్పుడు రాష్ట్రంలోని రెండు ప్రధాన పార్టీలు, 2019 ఎన్నికలలో 25 సీట్లూ తమకే ఇమ్మని, అలా ఇస్తే కేంద్రంలో చక్రం తిప్పి ప్రత్యేక హోదా తీసుకువస్తామని ప్రజలకి ఆశలు కల్పిస్తున్నారు. కాంగ్రెస్ పార్టీ కూడ అధికారంలోకి వస్తే వెంటనే హోదా ఇస్తామని వాగ్దానం చేస్తోంది. కాని కాంగ్రెసుకి వచ్చే ఎన్నికలలో విజయం లభిస్తుందని దేశంలో ఎవరూ అనుకోవడంలేదు. అది ఇంచుమించు అసాధ్యం. బిజెపికి వచ్చే ఎన్నికలలో పూర్తి మెజారిటీ రాకపోవచ్చు కాని వాళ్ళు మళ్ళీ టిడిపితోనో, వైకాపాతోనో పొత్తు పెట్టుకుంటారని నేను అనుకోవడంలేదు. ఎందుకంటే అంతకంటే తక్కువ బేరంలో దొరికే పార్టీలు ఇతర రాష్ట్రాలలో ఎన్నో ఉన్నాయి. స్వార్థ, కుటుంబ ప్రయోజనల కోసం కేంద్రంలో ఎవరికైనా మద్దతు ఇచ్చేందుకు ఎన్నో చిన్న చిన్న పార్టీలు దేశంలో సిద్ధంగా ఉన్నాయి. కాబట్టి ఎంతో తప్పనిసరి పరిస్థితులలో తప్ప బిజెపి రాష్ట్ర పార్టీలతో పొత్తు పెట్టుకోదు. ఇప్పుడు బిజెపి దృష్టిలో ఆంధ్రప్రదేశ్‌ది “దిల్ మాంగే మోర్” టైపు. రాష్ట్ర ప్రజల ఆశలు వాళ్ళకి గొంతెమ్మ కోరికలలా కనిపిస్తున్నాయి.
కాబట్టి ఇప్పుడు ఆంధ్రప్రదేశ్ తన స్వయంకృషిని నమ్ముకోవాలి తప్ప వేరే దారి లేదు. ఆంధ్రప్రదేశ్‌కి చక్కటి సహజ వనరులు, మానవవనరులూ ఉన్నాయి. వాటిని సద్వినియోగం చేసుకుంటే ఇతర రాష్ట్రాలు అసూయపడేలా అభివృద్ధి చెందగలదు. కాని రాష్ట్రానికి విభజన న్యాయం జరగాలంటే మాత్రం ఏదైనా అద్భుతం జరగాలి. అదేమిటంటే 1, ఎవరైనా ఆంధ్రుడు ప్రధానమంత్రి అవ్వాలి లేదా 2, పార్లమెంటులో ఆంధ్రప్రదేశ్‌కి ఇచ్చినా హామీలు అన్నీ అమలు చెయ్యాలని కేంద్ర ప్రభుత్వాన్ని సుప్రీంకోర్టు ఆదేశించాలి. అంతవరకూ రాష్ట్రానికి న్యాయం జరగదు. కాబట్టి ప్రజలు రాజకీయనాయకులు చెప్పే మాటలు నమ్మి ఉద్యమాలతో సమయం వృధా చేసుకోవడం అనవసరం. అసలే మన రాష్ట్ర ప్రజలకి ఎమోషన్లు ఎక్కువ, ప్రాక్టికాలిటీ తక్కువ. చివరగా చెప్పొచ్చేదేమిటంటే కులాలకి, కుటుంబాలకీ భజన చేసే ప్రజలు ఉన్నంత కాలం, రాష్ట్రం బాగుపడదు.
